Cookievoorkeuren
InstellingenIk ga akkoord

Welke wet- en regelgeving is van toepassing op ladders en trappen?

Het professioneel gebruik van ladders en trappen is geregeld in de Arbo-wet en het onderliggende A-blad Ladders en trappen. Daarnaast is in Nederland het Warenwetbesluit Draagbaar Klimmaterieel van toepassing en zijn er diverse productnormen waar de ladders en trappen aan moeten voldoen.

Arbo-besluit : Gebruik ladders en trappen

In de Arbo-wet zijn diverse besluiten opgenomen die betrekking hebben op het gebruik van ladders en trappen. De basis is artikel 3.16 die in het algemeen stelt dat valgevaar voorkomen moet worden in situaties boven de 2,5m. 

In artikel 7.23 worden aanwijzingen gegeven voor het gebruik van ladders en trappen als werkplek en de manier waarop deze opgesteld moeten worden. Daarbij wordt gesteld dat ladders en trappen alleen in uitzonderingsgevallen als werkplek gebruikt mogen worden. Om een ladder of trap als werkplek te kunnen gebruiken moet eerst een risico inventarisatie en evaluatie uitgevoerd worden waaruit blijkt dat er geen alternatief mogelijk is. 

Deze beperking geldt voor alle type ladders en voor bordestrappen, dubbele trappen en boktrappen. Omdat een werktrap en werkbordes een veel ruimer stabordes heeft en boven de 1m stahoogte ook een leuning rondom geldt hiervoor geen beperking in de toepassing. 

In artikel 7.4a staat een algemene aanwijzing met betrekking tot het uitvoeren van periodieke keuringen die ook op ladders en trappen van toepassing is. Daarbij wordt uitgegaan van een minimale inspectiefrequentie van één keer per jaar.

De volledige wetsteksten zijn te lezen op wettenbank van overheid.nl

A-blad Ladders en Trappen

Artikel 7.23 van het Arbo-besluit beperkt het gebruik van ladders en trappen als werkplek. Daarbij wordt aangegeven dat deze alleen ingezet mogen worden in situaties waarbij het gebruik van andere, veiliger arbeidsmiddelen niet gerechtvaardigd is in verband met het geringe risico, en vanwege de korte gebruiksduur, of omdat de bestaande kenmerken van de locatie niet veranderd kunnen worden. 

Omdat dit wel een erg ruime omschrijving is, hebben de werkgevers- en werknemersorganisaties voor de bouw hier een keuzewijzer voor opgesteld die is opgenomen in het A-blad Ladders en trappen. Daarbij zijn concrete afspraken gemaakt over de inzet van een ladder als werkplek en is de gebruiksduur beperkt tot effectieve statijd van 4 manuur per project. Voor trappen geldt een maximale effectieve statijd van 6 manuur per project. 

Niet alleen de gebruiksduur, maar ook de maximale stahoogte is in dit A-blad vastgelegd. Voor ladders is de maximale stahoogte 7,5m en voor trappen 3,5m.

Naast de stahoogte en effectieve statijd zijn reikwijdte en de kracht die wordt uitgeoefend tijdens het werk beperkingen in het gebruik van een ladder of trap.

Deze beperking geldt voor alle type ladders en voor bordestrappen, dubbele trappen en boktrappen. De belangrijkste reden hiervoor is dat een ladder en de traditionele trappen over het algemeen geen goede staplaats hebben om langere tijd van te kunnen werken. Omdat een werktrap en werkbordes een veel ruimer stabordes heeft en boven de 1m stahoogte ook een leuning rondom, geldt hiervoor geen beperking in de toepassing en kunnen ze net als een steiger onbeperkt als werkplek gebruikt worden. 

Het A-blad Ladders en trappen is gratis te downloaden op de website van Volandis.nl

Productnormen voor ladders en trappen

Voor het ontwerp en de productie van ladders en trappen zijn diverse Europese productnormen van toepassing. In deze productnormen staan de eisen en testmethoden omschreven voor de verschillende soorten ladders en trappen. 

Hieronder vind je een overzicht van de meest relevante normbladen :

De Europese norm NEN-EN 131 bestaat uit diverse delen. De delen 1, 2 en 3 gaan specifiek over de afmetingen, testprocedures en gebruiksinstructies. In de delen 4 - 7 zijn aanvullende eisen opgenomen voor speciale ladders zoals vouw- en telescopische ladders en werktrappen. 

Onderdelen Europese norm NEN-EN 131 Ladders en trappen :

  • NEN-EN131 Deel 1 : Termen, typen, functionele afmetingen
  • NEN-EN131 Deel 2 : Eisen, beproeven, labeling
  • NEN-EN131 Deel 3 : Veiligheidsinstructies en gebruikersinformatie
  • NEN-EN131 Deel 4 : Enkele en meervoudige scharnierverbindingsladders
  • NEN-EN131 Deel 5 (Ontwerp) : Accessoires voor ladders
  • NEN-EN131 Deel 6 : Telescopische ladders
  • NEN-EN131 Deel 7 : Verrolbare bordesladders en -trappen

In Nederland is er ook nog een aparte product norm voor draagbaar klimmaterieel. Dit is de NEN 2484. Deze norm was bedoeld om een nadere invulling te geven van de Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel. Voor het professioneel gebruik van ladders en trappen werd in het verleden in de beleidsregels van de Arbeidsinspectie naar deze norm verwezen, maar dat is later vervangen door een rechtstreekse verwijzing naar het Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel. Inmiddels zijn de beleidsregels helemaal vervallen en vervangen door de Arbo Catalogi waarin op branche niveau afspraken worden gemaakt. 

Dit zorgt nog wel eens voor onduidelijkheid bij de gebruikers. Want waar moet de ladder of trap nu aan voldoen? Omdat geen van de normen op Europees niveau is geharmoniseerd kan een producent zelf kiezen welke norm voor hem leidend is. Omdat de NEN 2484 al lange tijd niet meer is bijgewerkt en deze norm alleen in Nederland kan worden toegepast, kiest Skyworks er voor om de Europese norm NEN-EN 131 te laten leiden en haar ladders en trappen niet meer op de NEN 2484 te testen. 

Voor opstapjes met een stabordes / werkbordessen onder de 1m is een aparte norm : NEN-EN 14183

Er is echter ook een aantal soorten ladders waar helemaal geen productnorm voor bestaat, zoals bijvoorbeeld de dakladder. In die gevallen kijkt de producent naar algemeen geldende ontwerpeisen en zorgt zij er onder eigen verantwoordelijkheid voor dat de constructie van de ladder voldoende sterk is voor het beoogde gebruik. 

Een kopie van een normblad is te bestellen op de website van het Nederlands Normalisatie Instituut

Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel

Naast deze Europese normen is er in Nederland ook wetgeving waar ladders en trappen aan moeten voldoen. Dit is vastgelegd in het Warenwet Besluit Draagbaar Klimmaterieel (BDK) en de onderliggende regelingen. Het BDK stelt op een aantal punten zwaardere eisen aan de producten dan de Europese norm, maar is voor een aantal speciale uitvoeringen zoals bijvoorbeeld de telescopische ladders, vouwladders en werktrappen ook weer minder specifiek. Dit zorgt regelmatig voor verwarring bij gebruikers en producenten, want het is niet zo dat een van beide duidelijk beter is.

De afgelopen jaren is de Europese norm voor ladders en trappen flink aangescherpt en uitgebreid. Er wordt onderscheid gemaakt tussen consumenten en professioneel gebruik en verschillende testen zijn verbeterd en strenger geworden. De verwachting is dan ook dat het BDK op termijn volledig komt te vervallen en alleen nog de Europese normen van toepassing zullen zijn. Zolang het Warenwet Besluit Draagbaar klimmaterieel echter nog bestaat zal Skyworks haar ladders en trappen aan het best van beide laten voldoen.

De volledige wetsteksten zijn te lezen op de wettenbank van overheid.nl